Κεφαλή Αγίου, Κοιμητηριακός Ναός Αγίου Νικολάου στον Κάλαμο, 0,365χ0,425 μ.

Κεφαλή Αγίου, Κάλαμος

Περιοχή: Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών
Χρονολογία: α΄ μισό 13ου αι.

Περιγραφή:

Τρία συγκολλημένα τμήματα αποτελούν το σπάραγμα αυτό στο οποίο σώζεται το ανώτερο τμήμα κεφαλής αταύτιστου νεαρού αγίου, όπως δηλώνει ο φωτοστέφανος σε ώχρα τον οποίο ορίζουν κόκκινη εσωτερικά και λευκή εξωτερικά γραμμή. Η μορφή σε μετωπική στάση, έχει καλογραμμένα νεανικά χαρακτηριστικά και πλούσια επιμελημένη κόμη. Το βλέμμα, στραμμένο στα πλάγια φανερώνει ζωντάνια και κάποια ένταση.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο Κοιμητήριο του Καλάμου, λίγο έξω απ' το χωριό. Είναι σταυρεπίστεγος, χρονολογείται στον 13ο αιώνα και έχει κτισθεί πάνω σε παλαιότερο, μάλλον ναϊκό κτίσμα. Κάτι τέτοιο προέκυψε από τις ανασκαφικές έρευνες. Είναι χτισμένος χωρίς ιδιαίτερη επιμέλεια, με αργολιθοδομή, χωρίς κεραμοπλαστικά κοσμήματα ή οδοντωτές ταινίες. Από τις τοιχογραφίες που διακοσμούσαν το εσωτερικό του ναού σώθηκαν μόνο σπαράγματα από τη στέγη, κυρίως πρόσωπα αγίων και αγγέλων.

Βιβλιογραφία: Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη, Κατάλογος Έκθεσης, Αθήνα 1986, αρ, 39, Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελένη, Άγιος Νικόλαος στο Νεκροταφείο Καλάμου, Νέα Στοιχεία, Δελτίο Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας ΙΑ΄(1982-1983), σ. 239, εικ. 12.