 |
|
|
 |
 |
 |
 |
Χρονολογία: α΄ μισό 13ου αι.
Περιγραφή:
Το σπάραγμα με δύο αγγέλους αποτελείται από 15 συγκολλημένα τμήματα, και ανήκε σε ευρύτερη σύνθεση, πιθανόν Σύναξη Ασωμάτων ή Δευτέρα Παρουσία. Σώζονται μέχρι τους ώμους δύο άγγελοι, ενώ στα αριστερά διακρίνεται τμήμα φωτοστεφάνου, πιθανόν επίσης από έναν ακόμα άγγελο. Οι δύο μορφές είναι γυρισμένες προς τα δεξιά και φέρουν φωτοστεφάνους διαφορετικού χρώματος, σε ώχρα ο φωτοστέφανος αριστερά και σε κόκκινο ο άλλος στα δεξιά. Και οι δύο άγγελοι φορούν πολυτελή ενδύματα, κεντητά με πολύτιμα πετράδια. Τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά των μορφών με τα ορθάνοιχτα μάτια, στεφανωμένα από πλατιά τοξωτά φρύδια, τις μεγάλες γαμψές μύτες, τη γραμμική απόδοση της κόμης, τα πολυτελή φορέματα και τη χαλαρή απόδοσοη της γυμνής σάρκας και των προσώπων, χωρίς πνευματικότητα, μας επιτρέπουν να αποδώσουμε τις τοιχογραφίες σε ντόπιους καλλιτέχνςες των πρώτων δεκαπενταετιών του 13ου αι.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στο Κοιμητήριο του Καλάμου, λίγο έξω απ' το χωριό. Είναι σταυρεπίστεγος, χρονολογείται στον 13ο αιώνα και έχει κτισθεί πάνω σε παλαιότερο, μάλλον ναϊκό κτίσμα. Κάτι τέτοιο προέκυψε από τις ανασκαφικές έρευνες. Είναι χτισμένος χωρίς ιδιαίτερη επιμέλεια, με αργολιθοδομή, χωρίς κεραμοπλαστικά κοσμήματα ή οδοντωτές ταινίες. Από τις τοιχογραφίες που διακοσμούσαν το εσωτερικό του ναού σώθηκαν μόνο σπαράγματα από τη στέγη, κυρίως πρόσωπα αγίων και αγγέλων.Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Τέχνη, Κατάλογος Έκθεσης, Αθήνα 1986, αρ, 41, Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελένη, Άγιος Νικόλαος στο Νεκροταφείο Καλάμου, Νέα Στοιχεία, Δελτίο Χριστιανικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας ΙΑ΄(1982-1983), σ. 238, εικ. 10