Ερείπια του ναού του Αγίου Θωμά κοντά στην οδό Αδριανού (Φωτογραφία Ι. Λιάκουρα)

Θωμάς, Άγιος (Βρυσακίου)- Θησείο, Αθήνα

Περιοχή: Οδός Βρυσακίου-Θησείο-Αθήνα
Τύπος: Βασιλική
Χρονολογία: φάσεις

Περιγραφή:

Τα ερείπια του ναού του Αγίου Θωμά βρίσκονται στην οδό Βρυσακίου στο Θησείο. Προφανώς ταυτίζονται με το ναό του Αγίου Θωμά της συνοικίας Ευρυσακίου (ή Βρυσακίου κατά παραφθορά της ονομασίας), ο οποίος κατεδαφίστηκε στα 1834 από τον πρίγκιπα Κατακουζηνό.

Η συνοικία συνδέεται με τις αθηναϊκές οικογένειες Παλαιολόγων-Παχυμέρη καθώς και του εθνομάρτυρα Μιχαήλ Λίμπονα.

Η θέση σημειώνεται στα τοπογραφικά σχεδιάσματα των Αθηνών της περιόδου 1456-1687, δηλ. την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Πρόκειται για ιδιαίτερα ενδιαφέροντα ερειπιώνα, εφ΄ όσον διαπιστώθηκε ότι υπήρξε χώρος συνεχούς λατρείας από τα παλαιοχριστιανικά χρόνια έως την όψιμη μεταβυζαντινή εποχή. Τέσσερις φάσεις χαρακτηρίζουν τα ερείπια των κτηρίων: η πρώτη φάση, υστερορωμαϊκή ή παλαιοχριστιανική, έφερε στο φως κτήριο με σπαράγματα ψηφιδωτού δαπέδου, η δεύτερη φάση λείψανα βασιλικής του 7ου-8ου αιώνα, η τρίτη φάση μεσοβυζαντινή βασιλική (9ου-10ου αι.και σε χρήση μέχρι την εποχή της Τουρκοκρατίας), ενώ η τέταρτη φάση ανάγεται στον 17ο αιώνα!

Η σύνδεση των ναϊκών καταλοίπων με αθηναϊκές οικογένειες αριστοκρατών, αλλά και με τη θυσία ενός εκλεκτού Αθηναίου (Λίμπονα), πληροφορούν γι’ αυτό τον τόπο λατρείας, μέσα στην καρδιά της μεσαιωνικής και άγνωστης Αθήνας.

Αρχαιολογικό Δελτίο 24 (1969), Χρονικά, σ. 95, Αρχαιολογικό Δελτίο 29 (1973-74), σ. 184-192, Καμπούρογλου Δ., Αι παλαιαί Αθήναι, Αθήναι 1922, σ. 148-151, Mommsen A., Athenae Christianae, Lipsiae 1868, no. 104.