 |
|
|
 |
 |
 |
 |
Τύπος: Σταυρεπίστεγος
Χρονολογία: 12ος αι.
Περιγραφή:
Ο ναός βρίσκεται στο δρόμο που οδηγεί από το Κορωπί στη Βάρη, σε απόσταση οκτώ χιλιομέτρων περίπου από το Κορωπί, στην τοποθεσία που είναι από τους μεσαιωνικούς χρόνους γνωστή με το όνομα Λαμπρικά.
Στη σημερινή του μορφή, πρόκειται για έναν μονόχωρο σταυρεπίστεγο ναό, η ίδρυση του οποίου-κατά τον καθηγητή Μπούρα- ανάγεται στον 12ο αιώνα. Σύμφωνα πάντα με τον Χαρ. Μπούρα, η σημερινή μορφή του ναού δεν φαίνεται να είναι και τόσο παλιά. Προφανώς πρόκειται για το αποτέλεσμα της μετασκευής του αρχικού κτίσματος, του οποίου μόνο μερικά τμήματα διατηρούνται σήμερα. Τα μορφολογικά στοιχεία που έχουν σωθεί από τον αρχικό ναό βρίσκονται στον καμαροσκεπή και υπερυψωμένο νάρθηκα στα δυτικά. Τα στοιχεία αυτά είναι: η πλινθοπερίκλειστη τοιχοποιία, τα οδοντωτά γείσα καθώς και τα μεγάλα πεταλόμορφα τόξα των ανοιγμάτων στις τρεις πλευρές.
Οι τοιχογραφίες που έχουν διατηρηθεί στο εσωτερικό του ναού είναι αξιόλογες και ανήκουν σε τρεις διαφορετικές φάσεις, μεταβυζαντινές έως και νεώτερες.
Μετά τις τελευταίες εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης από την 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αποκαλύφθηκαν σπαράγματα από την αρχική διακόσμηση, πιθανότατα του 13ου αιώνα.
Στο ναό έχουν εντοιχισθεί πολλά αρχαία μέλη.
Δε θα πρέπει να υπήρχε γλυπτός διάκοσμος στο αρχικό μνημείο, όπως τεκμαίρεται από την απουσία γλυπτών από τη μεσοβυζαντινή εποχή.
Ο ναός αποτελούσε το καθολικό μιας Μονής της Εκκλησίας των Αθηνών, η οποία προφανώς ταυτίζεται με τη Μονή που αναφέρεται σε πράξη του πάπα Ιννοκεντίου του Δ΄, στα 1209, εποχή κατά την οποία η Αττική βρισκόταν υπό την κυριαρχία της γαλλικής δυναστείας των De la Roche. Αυτό είναι και το μοναδικό ιστορικό στοιχείο που υπάρχει μέχρι σήμερα για το ναό αυτό.
Σε μικρή απόσταση δυτικά του ναού βρίσκεται το γυναικείο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας, το καθολικό της οποίας αποτελείται από ένα σύμπλεγμα τεσσάρων ναϋδρίων κατάγραφων από μεταβυζαντινές τοιχογραφίες, ενώ όλη η περιοχή είναι πράγματι κατάσπαρτη από λείψανα κτισμάτων διαφόρων εποχών. Το σύμπλεγμα μεταβυζαντινών μνημείων, εκτός των τεσσάρων ναϋδρίων που προαναφέρθηκαν, αποτελούν οι μεταβυζαντινοί ναϊσκοι των Αγ. Κωνσταντίνου και Ιωάννη του Πρόδρόμου, καθώς και η μεταβυζαντινή φάση του Αγίου Λουκά. Επίσης, βυζαντινό μνημείο της περιοχής του Αγίου Λουκά αποτελεί και ο ερειπωμένος ναός του Αγίου Κοσμά.
Λαμπρικά: Ονομασία της περιοχής που εκτείνεται νότια του Κορωπιού και η οποία περιλαμβάνει σημαντικά βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία. Πολλοί μελετητές που στηρίχθηκαν σε φιλολογικές μαρτυρίες, επιγραφικό υλικό και λείψανα μελών που εντοπίστηκαν στην περιοχή, αναφέρουν ότι εδώ απλωνόταν ο αρχαίος δήμος των Καθ’ Ύπερθεν Λαμπτρών. Η επιβίωση του παλαιού αυτού ονόματος φαίνεται να επιβιώνει και στη σημερινή ονομασία Λαμπρικά. Στα μεσαιωνικά χρόνια θα πρέπει να υπήρχε εδώ ανθηρός μεσαιωνικός οικισμός. Η ύπαρξη και μεταβυζαντινών λειψάνων επιβεβαιώνεται τόσο από μαρτυρίες περιηγητών του 17ου αιώνα, όσο και από τα ίδια τα κατάλοιπα της ανθρώπινης δραστηριότητας που είναι και σήμερα ορατά σε μεγάλη έκταση στην περιοχή: φρέατα, σιροί, ημιερειπωμένα λιθόκτιστα κτίσματα, όστρακα άβαφων κυρίως αγγείων, αλλά και διάσπαρτο οικοδομικό υλικό από διαλυμένα κτίσματα, που σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε για ξερολιθιές
Βιβλιογραφία: Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελένη, Αρχαιολογικό Δελτίο 45 (1990) Β1 Χρονικά, σ. 87, Της ιδίας, Διαδρομές σε Βυζαντινά Μνημεία των Μεσογείων, (έκδ. Υπ. Πολιτισμού-1ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων), Αθήνα 2006, Μπούρας Χαρ.-Μπούρα Λ., Η Ελλαδική ναοδομία κατά τον 12ο αιώνα, Αθήνα 2002, σ. 203, Koder J.-Hild F., Hellas und Thessalia, Taboula Imperii Byzantini I, 1976, p. 193.