 |
|
|
 |
 |
 |
 |
Τύπος: Σταυροειδής εγγεγραμμένος
Χρονολογία: τέλη 12ου - αρχές 13ου αιώνα
Περιγραφή:
Ο ναός βρίσκεται στην περιοχή Καλυβίων Θορικού, (παλαιότερα Καλύβια Κουβαρά), και στην τοποθεσία που είναι γνωστή ως Εννέα Πύργοι. Απέχει 40 χλμ ΝΑ από το κέντρο της Αθήνας. Ο αρχιτεκτονικός τύπος αλλά και η χρήση λίθου ανάμεσα στα παράθυρα τον τοποθετεί στα τέλη του 12ου- αρχές 13ου αι.
Πρόκειται για δικιόνιο σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό, με γενικές διαστάσεις 9,82 χ 6,88. Στην τοιχοδομία του από αργούς λίθους έχουν ενσωματωθεί πολλά μέλη από παλαιότερα κτήρια και επιτύμβιες πλάκες.
Οι τοιχογραφίες χρνολογούνται ακριβώς στα 1232, σύμφωνα με επιγραφή, η οποία επίσης αναφέρει και τον δωρητή του τοιχογραφικού διακόσμου, επίσκοπο Αθηνών Ιγνάτιο. Στο Ιερό υπάρχει μεγάλη προσωπογραφία του επισκόπου Αθηνών Μιχαήλ Χωνιάτη με φωτοστέφανο. Η αγιοποιημένη προσωπογραφία του λόγιου μητροπολίτη φανερώνει ενός είδους τοπική λατρεία που δε μπορεί παρά να συνδέεται με την προσωπικότητά του και τη δράση του στην περιοχή. Ο Χωνιάτης ταυτίζεται από την επιγραφή “ Ο ΠΑΝΗΕΡΩΤΑΤΟC ΑΡΧΗΕΠΗΣΚΟΠΟC ΑΘΗΝΩΝ ΜΗΧΑΗΛ. Σύμφωνα με άλλη, αφιερωματική επιγραφή στο νάρθηκα, το ναό ιστόρησε ομάδα καλλιτεχνών.
Στη βόρεια καμάρα του σταυρού διακρίνονται οι τοιχογραφίες των Αγίων Μάμαντος και Τρύφωνος, αγίων που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, την κτηνοτροφία και την αμπελουργία, γεγονός που δικαιολογείται από τον αγροτικό χαρακτήρα της περιοχής των Μεσογείων.
Εννέα Πύργοι: Κοινή ονομασία της περιοχής που βρίσκεται 2 περίπου χιλιόμετρα δυτικά των Καλυβίων, στη θέση μεσαιωνικού οικισμού. Αποτελεί σημαντικό πυρήνα βυζαντινών μνημείων, ιστάμενων και ερειπωμένων.
Γκίνη-Τσοφοπούλου Ελ., Εκκλησίες από την παλαιοχριστιανική και βυζαντινή περίοδο στην περιοχή Καλυβίων, Πρακτικά Α΄Επιστημονικής Συνάντησης Νοτιοανατολικής Αττικής, Καλύβια 1984 (έκδ. 1985), σ. 195-196, Κοντογεωργοπούλου Χρ.,"...Ως εις άλλο Σινά την επί του Πανικού Όρους ακρώρειαν...": ΠΑΝΕΙΟΝ - ΥΜΗΤΤΟΣ, Δυο Ιερά βουνά της Αττικής, Εώα και Εσπέρια 6 (2004-2006) 262-263, Πανσελήνου Ν., Άγιος Πέτρος Καλυβίων Κουβαρά Αττικής. Επιγραφές-Συμπληρωματικά στοιχεία, Δελτίο Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας 14 (1987-1988) 173-187, Panselinou N., Saint-Pierre de Kalyvia-Kouvara et la Chapelle de la Vierge de Merentα: Deux monuments du XIIIe Siecle en Attique, Θεσσαλονίκη 1976.