 |
|
|
 |
 |
 |
 |
Τύπος: Μεταβατικός
Χρονολογία: 10ος αιώνας
Περιγραφή:
Στις ανατολικές παρυφές του Κορωπίου, ανεβαίνοντας τον κεντρικό δρόμο της κωμόπολης (οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου), και φτάνοντας στο τέλος της, συνεχίζουμε ευθεία με κατεύθυνση προς Μαρκόπουλο. Λίγα μέτρα μετά, στ’ αριστερά, στρίβουμε στην οδό Αγίου Παντελεήμονα. Πινακίδες με την ένδειξη «Μεταμόρφωση» μας οδηγούν προς το ναό, μερικά μόνο μέτρα κοντά μας.
Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης είναι ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Αττικής. Πρόκειται για σταυροειδή εγγεγραμμένο ναό του λεγόμενου μεταβατικού τύπου που έχει χρονολογηθεί στο β΄ μισό του 10ου αι. Στο εσωτερικό του ναού διασώζεται στρώμα τοιχογράφησης που ανάγεται στις αρχές του 11ου αι. (Το δεύτερο στρώμα, κατά πολύ νεώτερο και ιστορημένο από τον Γεώργιο Μάρκου, ανήκει στον 18ο αιώνα.) Από το βυζαντινό στρώμα τοιχογράφησης, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η παράσταση του Παντοκράτορα στον τρούλο, γιατί συνδυάζει το θέμα του Παντοκράτορα (που συνηθίζεται μετά την εικονομαχία) με αρχαϊκά εικονογραφικά στοιχεία που ανάγονται στην παλαιοχριστιανική περίοδο. Ειδικότερα, ο Παντοκράτορας στο κέντρο του τρούλου περιστοιχίζεται από σεραφείμ και από τα σύμβολα των ευαγγελιστών μέσα σ’ ένα τεράστιο clipeus (ασπίδα) που κρατούν με ανυψωμένα χέρια οκτώ άγγελοι σύμφωνα με γνωστό παλαιοχριστιανικό σχήμα (πρβλ. Άγιο Βιτάλιο, αρχιεπισκοπικό παρεκκλήσι Ραβέννας κ.λ.π.) Ακόμα, σύμφωνες με το αποκρυσταλλωμένο μεταεικονομαχικό πρόγραμμα είναι και οι παραστάσεις της αψίδας. Το τεταρτοσφαίριο κοσμεί η Παναγία στον τύπο της Κυριώτισσας ανάμεσα σε δύο αρχαγγέλους (φωτό), ενώ τον ημικύλινδρο καταλαμβάνουν μετωπικοί ιεράρχες. Ίχνη από ευαγγελικές σκηνές και μορφές αγίων διακρίνονται στο Βήμα και τον κυρίως ναό. Ακριβώς η ανάμειξη αυτή αρχαϊκών και σύγχρονων εικονογραφικών στοιχείων , καθώς και η κάπως γραμμική απόδοση των μορφών η οποία και προαναγγέλλει τις τάσεις του 11ου αιώνα, τοποθετεί το στρώμα τοιχογράφησης στο μεταίχμιο του 10ου προς τον 11ο αιώνα. Σε επαφή με τη βόρεια πλευρά του ναού είναι ακόμη ορατά λείψανα από μεταγενέστερο παρεκκλήσιο, ενώ σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά διακρίνονται λείψανα βοηθητικού κτίσματος.
Εντυπωσιακή είναι η συστάδα ναών που υπάρχουν στην περιοχή ( Άγιος Γεώργιος, Άγιοι Ανάργυροι, Άγιος Θεόδωρος ή Μόδεστος). Η πυκνότητα των ναών σε τόσο κοντινές μεταξύ τους αποστάσεις, σε συνδυασμό με τα πολλά σκόρπια οικοδομικά μέλη που υπάρχουν στην περιοχή αλλά και τις διαπιστωμένες μεσοβυζαντινές φάσεις, υποδεικνύουν πιθανότατα την ύπαρξη μικρού βυζαντινού οικισμού στην περιοχή
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Γκίνη –Τσοφοπούλου Ελένη,Τα Μεσόγεια από την επικράτηση του Χριστιανισμού έως την Οθωμανική κατάκτηση, ΜΕΣΟΓΑΙΑ, Αθήνα 2000, σ. 149-203, Της ίδιας, Διαδρομές στα Μεσόγεια (έκδ. Υπουργείου Πολιτισμού), Αθήνα 2004, Γκιολές Ν., Βυζαντινή Ναοδομία (600-1204), χ.χ., σ. 109-116, Panayotidi Maria, Les monuments de Grèce depuis la fin de la crise iconoclaste jusqu’ à l’ an mille, Paris 1969, σ. 131-140, πίν. 79, Skawran Karin, The Development of Middle Byzantine Fresco Painting in Greece, Pretoria 1982, p. 154-155, plan 45-49.