Ναός Αγ. Ζαχαρία στην Ελευσίνα, νοτιοδυτική όψη. Διακρίνονται τα ερείπια της παλαιοχρ. βασιλικής, πάνω στην οποία χτίστηκε ο ναϊσκος. (Φωτογραφία: Ι. Λιάκουρα)
Ναός Αγ. Ζαχαρία στην Ελευσίνα, νοτιοδυτική όψη. Διακρίνονται τα ερείπια της παλαιοχρ. βασιλικής, πάνω στην οποία χτίστηκε ο ναϊσκος.  (Φωτογραφία: Ι. Λιάκουρα)
Άποψη του ναού του Αγίου Ζαχαρία από τα νότια. Διακρίνονται τα λείψανα του νότιου κλίτους της παλαιοχρ. βασιλικής. (Φωτογραφία Ι. Λιάκουρα)
Άποψη του ναού του Αγίου Ζαχαρία από τα βόρεια. Διακρίνονται τα λείψανα του βόρειου κλίτους της παλαιοχρ. βασιλικής. (Φωτογραφία Ι. Λιάκουρα)
Το θωράκιο στα λείψανα του νότιου κλίτους της παλαιοχρ. βασιλικής. (Φωτογραφία Ι. Λιάκουρα)
Ναός Αγ. Ζαχαρία στην Ελευσίνα. Η αψίδα του Ιερού, πάνω από την ορατή - και σήμερα - αψίδα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής. (Φωτογραφία Ι. Λιάκουρα)

Βασιλική Ελευσίνας

Περιοχή: Ελευσίνα
Τύπος: Βασιλική
Χρονολογία: 5ος αι.

Περιγραφή:

Τα ερείπια της βασιλικής αυτής βρίσκονται βορειοανατολικά της Αυλής του ιερού της Ελευσίνας, όπου σήμερα βρίσκεται το μεταβυζαντινό ναΰδριο του Αγίου Ζαχαρία. Επρόκειτο για μια τρίκλιτη βασιλική του 5ου αιώνα. Στα βόρεια του νάρθηκά της ήταν προσκολλημένο βαπτιστήριο, το οποίο θυμίζει τα μικρασιατικά αντίστοιχα, δηλαδή ένα τετράγωνο που το περιτρέχει διάδρομος, με κτιστή, σταυροειδή κολυμπήθρα στο κέντρο του, η οποία είναι επενδυμένη με μαρμάρινες πλάκες.

Στα ανατολικά, στην αυλή του βαπτιστηρίου ήταν προσκολλημένα δυο μικρότερα, επιμήκη διαμερίσματα, αποδυτήριο και φωτιστήριο.

Στον χώρο του φωτιστηρίου διετηρείτο in situ (κατά χώραν) μαρμάρινη καθέδρα αρχαίας μορφής, η οποία στηρίζεται σε πόδια λιονταριών.

Αρχαιολογικό Δελτίο 24 (1969), Χρονικά, σ. 98, Κουρουνιώτης Κ., Ημερολόγιον Μεγάλης Ελλάδος 1934, σ. 519-530, Σωτηρίου Γ., Αι παλαιοχριστιανικαί βασιλικαί της Ελλάδος, Αρχαιολογική Εφημερίς 1929, σ. 183-184, Koder J.-Hild F., Hellas und Thessalia, Tabula Imperii Byzantini I, Wien 1976, σ. 154.