Ο ναός του Χριστού στον Ελαιώνα Μεγάρων, άποψη από τα βορειοδυτικά. (Η φωτογραφία από το λεύκωμα του Αρχιμανδρίτη Στεργίου Γρ., Μεγαρέων Ψυχής Καταφύγια, Μέγαρα 1998, εικ. 1)

Χριστός, Ελαιώνας Μεγάρων

Περιοχή: Ελαιώνας Μεγάρων
Τύπος: Σταυροειδής εγγεγραμμένος
Χρονολογία: 12ος αι.

Περιγραφή:

Ναός στον Ελαιώνα των Μεγάρων με εξαιρετικής σημασίας τοιχογραφίες. Ανήκει στον τύπο των σταυροειδών εγγεγραμμένων ναών, απλός τετρακιόνιος, με αθηναϊκό τρούλο. Χρονολογείται στον 12ο αιώνα. Στα δυτικά, υπήρχε εξωνάρθηκας, από τον οποίο όμως ελάχιστα ζωγραφικά σπαράγματα σώζονται. Ο άγνωστος ζωγράφος έχει διατάξει τα θέματα σε επάλληλες ζώνες δίνοντας έμφαση στον χριστολογικό κύκλο. Στον κυρίως ναό, ιστορούνται ολόσωμοι άγιοι στην κατώτερη ζώνη, ενώ στη μεσαία και την ανώτερη μαρτύρια αγίων και ιδιαίτερα συνθέσεις των Παθών του Χριστού: ο Ελκόμενος Χριστός, , η άρνηση του Πέτρου, ο Μυστικός Δείπνος κ.ά. Στο Ιερό, στην αψίδα υπάρχει η τοιχογραφία της Πλατυτέρας σχεδόν κατεστραμμένη, ενώ στον τρούλο ιστορείται το τυπικό θέμα του Παντοκράτορα "καθήμενου επί θρόνου".

Αρχαιολογικό Δελτίο 37 (1982) Β1 Χρονικά, σ. 70, Αρχιμανδρίτη Στεργίου Γρ., Μεγαρέων Ψυχής Καταφύγια-Οδοιπορικό στα εξωκλήσια και παρεκκλήσια των Μεγάρων, Μέγαρα 1998, σ. 13-17, Καλογερόπουλος Ν., Βυζαντινά Μνημεία Μεγαρικής, Νέα Εστία 18 (1935) 758-767, Μπούρας Χ.-Μπούρα Λ., Η Ελλαδική Ναοδομία κατά τον 12ο αιώνα, Αθήνα 2002, σ. 230-232.