 |
|
|
 |
 |
 |
 |
Τύπος: Σταυροειδής εγγεγραμμένος
Χρονολογία: 15ος αι. - 17ος αι.
Περιγραφή:
Η μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου βρίσκεται στις δυτικές παρυφές του Υμηττού, κοντά στο Κοιμητήριο του δήμου Παπάγου. Το μοναστικό συγκρότημα περιβάλλεται από ορθογώνιο περίβολο.
Το Καθολικό είναι ένας απλός, τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός, ενώ ο τρούλος είναι αθηναϊκός.
Το μνημείο έχει μια ιδιαίτερα προβληματική χρονολόγηση. Ο Κ. Krautheimer το έχει χρονολογήσει περί το 1120, ο Μ. Χατζηδάκης μετά τον 12ο αιώνα, ο Αν. Ορλάνδος στον 13ο-14ο αιώνα, ο Γ. Σωτηρίου το ανεβάζει στον 16ο-17ο αιώνα, όπως και ο Χαρ. Μπούρας που τον θεωρεί επίσης μεταβυζαντινό μνημείο, τοποθετώντας το από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα.Ο τελευταίος, αναφέρει ότι ο κτήτορας του ναού έμεινε πιστός σε μεσοβυζαντινά πρότυπα, δηλαδή τον αθηναϊκού τύπου τρούλο που στέφει το Καθολικό,την πολλαπλότητα των στεγών καθώς και τις τοιχογραφίες που το στολίζουν. Είναι σαφές ότι θελησε να αντιγράψει τα πρότυπα των μεσοβυζαντινών ναών της Αθήνας, σε παρόμοιων διαστάσεων ναϊκά κτίσματα.
Ο ζωγραφικός διάκοσμος, πολύ καλής μεταβυζαντινής τέχνης, ανάγεται στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα και σώζεται στην αψίδα του Ιερού Βήματος, στον τρούλο και τους θόλους των κεραιών.
Στο μοναστικό σύνολο εντάσσεται το συγκρότημα της Τράπεζας με το Οψοφυλάκιο και την εστία δυτικά του Καθολικού, όλα της μεταβυζαντινής εποχής. Σώζεται ακόμα ο πύργος της Μονής, κυκλικός, μεταβυζαντινών επίσης χρόνων, απέναντι από τη νοτιοδυτική γωνία του Καθολικού.
Ορλάνδος Αν., Ευρετήριο Μεσαιωνικών Μνημείων της Ελλάδος Γ΄- Μεσαιωνικά Μνημεία της πεδιάδος των Αθηνών και των κλιτύων Υμηττού -Πεντελικού-Πάρνηθος και Αιγάλεω, Αθήναι 1933, σ. 168-169, Μπούρας Χ., Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, σ. 254, Αρχαιολογικό Δελτίο 27 (1972) Β1 Χρονικά, σ. 186.